รู้จักสมุนไพรต้านไวรัส
“ไวรัส” คือจุลินทรีย์ที่สามารถก่อให้เกิดการติดเชื้อได้ทั้งในมนุษย์ สัตว์ พืช และสิ่งมีชีวิตอื่นๆ ที่เป็นสิ่งมีชีวิตมีเซลล์ (Cellular Life) ทำให้เกิดโรคที่ส่งผลกระทบกว้างขวาง ในประวัติศาสตร์มนุษย์เราพบหายนะจากไวรัสมามากมาย ไม่ว่าจะเป็นไข้หวัดใหญ่สเปนที่เกิดจากเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ H1N1 ที่แพร่เชื้อจากนกมาสู่คน โรคทางเดินหายใจตะวันออกกลาง (MERS) และโรคระบบทางเดินหายใจเฉียบพลันร้ายแรง (SARS) จนมาถึงเชื้อไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่ 2019 หรือโควิด-19 ที่สร้างความเสียหายร้ายแรงต่อวิถีชีวิตของผู้คนทั่วโลก โดยปัจจุบันมีผู้ติดเชื้อทั่วโลกเกินกว่า 100 ล้านคนไปแล้ว
ตั้งแต่การแพร่ระบาดของโควิด-19 ที่ยังไม่มียาหรือวัคซีนในการรักษา ความต้องการสมุนไพรก็เพิ่มสูงขึ้นอย่างไม่หยุดยั้ง ในสหรัฐอเมริการ้านขายสมุนไพรจีนในไชน่าทาวน์และแพทย์แผนจีนกลับมาได้รับความนิยมอย่างล้นหลาม โดยสินค้ายอดนิยมมีทั้งต้นสายน้ำผึ้ง กิ่งอบเชย และรากดอกโบตั๋น ส่วนชาวอินโดนีเซียก็หันกลับไปนิยมเครื่องดื่มสมุนไพรแผนโบราณที่เรียกว่า “จามู” ซึ่งทำมาจากขมิ้นชวา ขิงแดง ตะไคร้ และอบเชย จนทำให้ขายดีและราคาสูงขึ้นในทันที รวมทั้งประเทศมาดากัสการ์ที่พยายามส่งเสริมเครื่องดื่มสมุนไพรจากต้นโกฐจุฬาลัมพา ซึ่งเคยรักษาโรคมาลาเรียได้ผลมาสู้กับโรคโควิด-19 เช่นกัน
สำหรับประเทศไทยสมุนไพรที่ได้รับความนิยมในชั่วข้ามคืนคือ “ฟ้าทะลายโจร” ยืนยันได้จากคำบอกเล่าของ “คุณถวัลย์ สุวรรณเตมีย์” เจ้าของร้านเจ้ากรมเป๋อ ร้านขายยาสมุนไพรเก่าแก่อายุกว่า 125 ปีแห่งถนนจักรวรรดิที่ต้องรับมือกับความต้องการฟ้าทะลายโจรเมื่อเริ่มมีกระแสข่าวในปีที่ผ่านมา โดยเฉพาะในช่วงแรกๆ ที่ขายหมดภายใน 1-2 วันเลยทีเดียว
ฟ้าทะลายโจร VS กระชายขาว…เราควรกินอะไร?
ปฏิเสธไม่ได้ว่าในช่วงที่ทุกคนกำลังรอคอยวัคซีนซึ่งนักวิทยาศาสตร์ทั่วโลกกำลังทุ่มเทความสามารถในการผลิตคิดค้นอยู่นั้น คนไทยส่วนใหญ่กลับเริ่มหันมาให้ความสำคัญกับสมุนไพรไทยพื้นบ้านที่มีสรรพคุณในการป้องกันและบรรเทาอาการต่างๆ ที่เกิดจากไวรัส โดยเฉพาะ “ฟ้าทะลายโจร” (King of Bitters) และ “กระชายขาว” (Fingerroot) สมุนไพรพื้นบ้านที่คนไทยใช้เพื่อต้านโรคหวัดมานาน
จากการศึกษาของกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข เมื่อวันที่ 28 มกราคม 2564 ระบุผลการเก็บข้อมูลเบื้องต้นในผู้ป่วยโควิด-19 ที่มีอาการรุนแรงน้อยถึงปานกลาง และได้รับยาฟ้าทะลายโจรที่มีสารแอนโดรกราโฟไลด์ขนาด 180 มิลลิกรัมต่อวัน พบว่าผู้ป่วยทุกรายมีอาการดีขึ้นตั้งแต่วันที่ 3 ของการได้รับยาสมุนไพร โดยฟ้าทะลายโจรมี 4 กลไกหลักในการรักษา ได้แก่ ฤทธิ์กระตุ้นภูมิคุ้มกัน ฤทธิ์ต้านไวรัส ฤทธิ์ต้านการอักเสบ และฤทธิ์ลดไข้ ซึ่งทางกรมฯ กำลังดำเนินการเก็บข้อมูลเพิ่มเติมในระยะที่ 2 เพื่อยืนยันประสิทธิภาพของสมุนไพรฟ้าทะลายโจรในการร่วมรักษาโรคโควิด-19 ต่อไป
สำหรับกระชายขาวที่มักใช้แก้อาการจมูกไม่ได้กลิ่น (ซึ่งเป็นอาการแสดงเดียวกับผู้ป่วยโควิด-19 ด้วย) คณะทำงานและทีมวิจัยหลายภาคส่วนได้ร่วมทำการศึกษา พบว่าในกระชายมีสารสำคัญคือ Pandulatin A และ Pinostrobin ที่สามารถยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อไวรัสซึ่งเป็นต้นเหตุของโรคโควิด-19 ได้ โดยสามารถลดจำนวนเซลล์ที่ติดเชื้อและยับยั้งการเจริญของเชื้อไวรัสได้ 100 เปอร์เซ็นต์ แต่ทั้งหมดนี้ยังต้องอาศัยเวลาในการศึกษาและพัฒนาต่อไป
ข้อมูลจาก: นิตยสาร Gourmet & Cuisine ฉบับที่ 248 เดือนมีนาคม 2564